ورق کلینگریت چیست؟
ورق کلینگریت یکی از متداولترین و پراستفادهترین انواع آببندها (Gasket Sheet) در صنعت است که به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت و مواد شیمیایی، در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و تأسیسات آبی کاربرد وسیعی دارد. این ورقها معمولاً از الیاف آزبست (در مدلهای قدیمی) یا الیاف مصنوعی به همراه رزینهای لاستیکی نظیر NBRتهیه میشوند. در این مقاله به معرفی انواع ورق کلینگریت، مقایسه ورقهای آزبستدار و بدون آزبست و کاربرد هرکدام مفصلا میپردازیم.
ورقهای کلینگریت از ترکیب موادی چون:
- الیاف معدنی یا مصنوعی (آزبست یا الیاف آرامید)
- مواد چسباننده مانند لاستیک NBR، SBR یا EPDM
- افزودنیهای تقویتی برای افزایش مقاومت مکانیکی و شیمیایی
تشکیل میشوند. بسته به نوع ماده چسباننده و کاربرد، انواع مختلفی از ورق کلینگریت تولید میشود.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره گسکت آزبست
برای استعلام قیمت و خرید اورینگ لاستیکی و دیافراگم لاستیکی در اصفهان و سراسر ایران با کارشناسان ماهان صنعت به شماره 03133686571 – 09136854152 تماس بگیرید.
تاریخچه ساخت ورق کلینگریت
در اوایل قرن بیستم، با رشد صنعت بخار، پتروشیمی و نفت، نیاز به یک گسکت مقاوم و صنعتی جدیتر شد. مهندسان بهدنبال مادهای بودند که بتواند:
- سطح ناصاف فلزات را به خوبی آببندی کند.
- در برابر حرارت بالا تغییر شکل ندهد.
- با مواد شیمیایی واکنش ندهد.
ایده ساخت ورق کلینگریت بر پایه نیاز صنعت به یک آببند مقاوم، انعطافپذیر و تحملپذیر در برابر حرارت، فشار و مواد شیمیایی شکل گرفت. در گذشته، درزگیری قطعات صنعتی بهصورت سنتی و با استفاده از پارچه، چرم یا فلز انجام میشد که به دلیل ضعف در عملکرد و دوام، مشکلات زیادی ایجاد میکرد.
انواع ورق کلینگریت
انواع ورق کلینگریت بر اساس مواد تشکیلدهنده، مقاومت حرارتی، نوع چسب و کاربرد صنعتی به چند دسته اصلی تقسیم میشوند. در ادامه، مهمترین انواع ورق کلینگریت را معرفی میکنم:
ورق کلینگریت آزبست دار (گسکت کلینگریت)
ورق کلینگریت آزبستدار که به آن گسکت کلینگریت آزبستی نیز گفته میشود، یکی از قدیمیترین و مقاومترین انواع گسکتهای آببندی صنعتی است. این ورقها به دلیل ساختار فیبری و نسوز خود، برای شرایط کاری سخت مانند دما و فشار بالا طراحی شدهاند.
ورق کلینگریت بدون سیم (Non-reinforced Asbestos Gasket Sheet)
ورق کلینگریت آزبستدار بدون سیم، نوعی گسکت صنعتی است که از ترکیب الیاف آزبست، چسبهای لاستیکی )مانند NBR یا (SBR و پودرهای معدنی ساخته میشود، بدون اینکه هیچگونه لایه فلزی یا سیمی در ساختار خود داشته باشد. این نوع ورق به دلیل انعطافپذیری بالا و سهولت در برش و نصب، برای کاربردهای عمومی در فشار و دمای متوسط مانند خطوط آب، هوا، روغن و بخار سبک استفاده میشود. نبود تقویتکننده فلزی باعث میشود این ورق سبکتر و اقتصادیتر باشد، اما در شرایط ارتعاشی یا فشار بالا باید از انواع سیمدار استفاده شود.
ورق کلینگریت سیم دار (Wire-reinforced Asbestos Gasket Sheet)
ورق کلینگریت سیمدار نوعی گسکت صنعتی مقاوم است که در ساختار خود از الیاف آزبست، چسب لاستیکی و یک لایه مش یا سیم فلزی (معمولاً از جنس فولاد یا فولاد ضدزنگ) برای افزایش استحکام مکانیکی بهره میبرد. این تقویت داخلی باعث میشود ورق در برابر فشارهای بالا، دماهای شدید و ارتعاشات مکانیکی مقاومتر عمل کند. از این نوع ورق اغلب در صنایع سنگین مانند پالایشگاهها، نیروگاهها، خطوط بخار با فشار بالا و تجهیزات فرآیندی استفاده میشود، جایی که ایمنی و دوام در اولویت قرار دارند.
راهنمای انتخاب نوع مناسب بر اساس کاربرد صنعتی
برای انتخاب نوع مناسب ورق کلینگریت آزبستدار (یا جایگزین بدون آزبست)، باید مشخصات کاربردی محیط صنعتی خود را بهدقت بررسی کنید. در ادامه، یک راهنمای گامبهگام بر اساس معیارهای کلیدی آوردهایم:
نوع سیال عبوری
نوع سیال | نوع پیشنهادی کلینگریت |
آب، هوا | کلینگریت معمولی (بدون سیم) |
روغن، سوخت | کلینگریت آزبست با چسب NBR |
بخار (تا 200°C) | کلینگریت بخار معمولی |
بخار (بیش از 300°C) | کلینگریت مقاوم به حرارت با تقویت سیم |
اسید و قلیا ملایم | پیشنهاد: نوع بدون آزبست با EPDM |
محدوده دما
دما کاری | نوع ورق مناسب |
تا 150°C | کلینگریت عمومی بدون سیم |
150–300°C | کلینگریت آزبست چسب NBR |
300–500°C | کلینگریت بخار یا نوع سیمدار مقاوم حرارت |
بالای 500°C | فقط با مشاوره تخصصی / گرافیت تقویتشده |
از انواع ضربه گیر بخوانید
راهنمای نصب کلینگریت سیمدار
راهنمای برش و نصب ورق کلینگریت سیمدار (Wire-reinforced Asbestos Gasket Sheet) اهمیت زیادی در تضمین آببندی درست و دوام گسکت دارد.
انتخاب ابزار مناسب
- تیغه مخصوص برش فلز یا اره دستی با دندانههای ظریف برای برش دقیق سیم تقویتشده استفاده کنید.
- استفاده از ابزارهای تیز و سالم، از پاره شدن یا ترک خوردن ورق جلوگیری میکند.
برش ورق
- ورق را روی سطح صاف و محکم قرار دهید.
- با دقت و فشار یکنواخت، دور قالب گسکت را برش دهید.
- برای برش دایرهای، استفاده از قیچی گسکت یا برشزن مخصوص توصیه میشود.
- هنگام برش، از تولید گرد و غبار جلوگیری کنید و در صورت امکان، از روش برش مرطوب بهره ببرید.
نکات ایمنی
- حتماً از ماسک تنفسی مناسب و دستکش استفاده کنید، چون ذرات آزبست میتوانند خطرناک باشند.
- محیط کار باید دارای تهویه مناسب باشد.
آمادهسازی سطح فلنج
- فلنجها باید تمیز، خشک و عاری از زنگزدگی، روغن و گردوغبار باشند.
- استفاده از برس فلزی یا پاککننده مناسب توصیه میشود.
نصب گسکت
- گسکت را دقیق روی فلنج قرار دهید، مطمئن شوید که کاملاً منطبق است و لبهها بیرون نزند.
- پیچهای فلنج را به صورت متقارن و تدریجی سفت کنید تا فشار یکنواخت ایجاد شود.
- از فشار بیش از حد خودداری کنید تا ورق آسیب نبیند.
بازرسی نهایی
- پس از نصب و راهاندازی سیستم، نشتی احتمالی را بررسی کنید.
- در صورت نیاز، تنظیم فشار پیچها را مجدداً انجام دهید.
ورق کلینگریت بدون آزبست (نان آزبست)
ورق کلینگریت بدون آزبست )که به آن ورق نانآزبست یا Non-Asbestos Gasket Sheet گفته میشود) نوعی گسکت صنعتی است که بهجای الیاف آزبست، از مواد جایگزین ایمن و سازگار با محیط زیست مانند الیاف آرامید، الیاف شیشه، سلولز یا ترکیبات معدنی استفاده میکند. این ورقها با بهرهگیری از چسبهای مقاوم )مثل NBR، SBR یا EPDM)ساخته میشوند و به دلیل نداشتن آزبست، خطرات سلامتی مرتبط با استنشاق گرد و غبار آزبست را ندارند.
ورق کلینگر ضد اسید
ورقی است که با ترکیبات ویژهای ساخته شده تا مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی اسیدهای قوی داشته باشد و در صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
ورق کلینگریت تقویت شده با الیاف
ورقی است که در ساختارش علاوه بر الیاف معمولی، از الیاف مصنوعی یا طبیعی (مثل آرامید یا شیشه) برای افزایش استحکام مکانیکی و دوام بیشتر استفاده شده است.
ورق کلینگریت تقویت شده با تفلون
این نوع ورق، با افزودن لایه یا الیاف تفلون (PTFE) ساخته میشود تا مقاومت بالاتری در برابر مواد شیمیایی خورنده و دماهای بالا داشته باشد و از چسبندگی و سایش جلوگیری کند.
انواع ورق های گروه تقویت شده با تفلون
شامل ورقهای کلینگریتی است که در ساخت آنها تفلون به صورت الیاف، لایه لمینت یا پوشش استفاده شده و بسته به درصد تفلون، مقاومت شیمیایی و مکانیکی متفاوت دارند.
ورق کلینگریت تقویت شده با لمینت گرافیت
ورقی است که روی سطح آن یک لایه نازک گرافیت لمینت شده تا مقاومت در برابر دماهای بسیار بالا و انتقال حرارت بهتر شده و عملکرد آببندی در شرایط سخت افزایش یابد.
کاربرد ورق کلینگریت نسوز بدون آزبست
این ورقها معمولاً در سیستمهای لولهکشی، دیگهای بخار، مبدلهای حرارتی، و تجهیزات پالایشگاهی استفاده میشوند که نیاز به آببندی مطمئن در دماهای بالا و فشار متوسط دارند. علاوه بر این، بهخاطر نداشتن آزبست، برای صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی که به رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی حساس هستند، بسیار مناسباند. همچنین در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی برای آببندی فلنجها و شیرآلات تحت شرایط سخت محیطی کاربرد فراوانی دارند.
درمورد کوپلینگ چه میدانید؟
ویژگی های ورق کلینگریت نسوز بدون آزبست
مشخصات ورق کلینگریت نسوز بدون آزبست عبارتاند از:
مقاومت حرارتی بالا: قادر به تحمل دماهای تا حدود 450-500 درجه سانتیگراد
مقاومت شیمیایی خوب: مقاومت مناسب در برابر بسیاری از اسیدها، بازها و روغنها
بدون خطر سلامتی: عدم وجود الیاف آزبست و در نتیجه ایمنی بالا برای کاربر و محیط
انعطافپذیری مناسب: امکان نصب راحت روی فلنجهای ناصاف یا قدیمی
مقاومت مکانیکی مطلوب: با تقویت الیاف آرامید یا شیشه جهت دوام بیشتر
عمر طولانی و ضد خوردگی: کاهش نیاز به تعویض مکرر و کاهش هزینههای نگهداری
جدول مقایسه ویژگیهای ورق کلینگریت آزبستدار و ورق کلینگریت بدون آزبست
ویژگی | ورق کلینگریت آزبستدار | ورق کلینگریت بدون آزبست |
مقاومت حرارتی | تا 500-600 درجه سانتیگراد | تا 450-500 درجه سانتیگراد |
مقاومت شیمیایی | عالی در برابر روغن، بخار و بسیاری از اسیدها | بسیار خوب، بسته به نوع الیاف و چسب |
ایمنی سلامت | دارای خطرات جدی به دلیل آزبست | ایمن، بدون خطرات سلامتی مرتبط با آزبست |
مقاومت مکانیکی | با تقویت سیمی بسیار بالا | با تقویت الیاف مصنوعی مناسب |
انعطافپذیری و نصب | کمی سختتر به دلیل تقویت سیمی | انعطافپذیرتر و آسانتر در نصب |
قیمت | معمولاً ارزانتر | معمولاً گرانتر به دلیل مواد جایگزین |
محدوده کاربرد | فشار و دمای بسیار بالا، محیطهای سخت | فشار و دمای متوسط تا بالا، صنایع حساس به سلامت |
بیشتر بخوانید : پروفیل اسفنجی چیست؟
ورق های نان آزبست چه فواید و مضراتی دارد؟
ورقهای نانآزبست فواید زیادی دارند که مهمترین آنها ایمنی بالا به دلیل عدم وجود آزبست و حذف خطرات تنفسی و سرطانزا بودن این ماده است. این ورقها همچنین سازگار با محیط زیست بوده و در برابر بسیاری از مواد شیمیایی مثل اسیدها و بازها مقاومت خوبی دارند. به علاوه، نصب و برش آنها آسانتر است و با استانداردهای جهانی بهداشتی و زیستمحیطی مطابقت دارد.
اما این ورقها محدودیتهایی هم دارند؛ به طور معمول تحمل دمای آنها نسبت به ورقهای آزبستدار کمتر است و هزینه تولید آنها بالاتر است. همچنین مقاومت مکانیکی آنها در شرایط فشار بالا و شوک مکانیکی ممکن است کمتر باشد و در برخی کاربردهای بسیار سخت و دمای بالا، نیاز به ورقهای تخصصیتر احساس شود.
ورق نسوز کلینگریت مناسب استفاده در چه مواردی است؟
- آببندی فلنجها
- خطوط بخار و مبدلها
- صنایع نفت و گاز
- پالایشگاهها و پتروشیمی
- سیستمهای حرارتی و فشار بالا
الیاف موجود در ساختار ورق های کلینگریت چه نقشی را ایفا می کنند؟
الیاف در ساختار ورقهای کلینگریت باعث افزایش استحکام مکانیکی، مقاومت حرارتی و شیمیایی ورق میشوند و از پارگی و ترک خوردگی جلوگیری میکنند، همچنین به ورق انعطافپذیری لازم برای آببندی بهتر روی سطوح ناصاف را میدهند.
ورق نسوز کلینگریت در چه رنگهایی تولید میشود؟
ورق نسوز کلینگریت معمولاً در رنگهای خاکستری، قهوهای، سیاه و گاهی سفید تولید میشود که رنگ آن به نوع الیاف و چسبهای بهکاررفته بستگی دارد.
تولید کننده برتر ورق های کلینگریت چه شرکت هایی هستند؟
تولیدکنندگان برتر ورقهای کلینگریت عبارتند از:
- کلینگریت (Gasket Industries) – آمریکا
- تیساکا (Teadit) – پرتغال
- چاینا گسکت (China Gasket) – چین
این شرکتها بهدلیل کیفیت بالا، تنوع محصولات و استانداردهای بینالمللی شناخته شدهاند. در ایران نیز از تولیدکنندههای معتبر چون ماهان صنعت میتواند بهترینها را در اختیار شما بگذارد.